Het emotionele proces dat scheiden heet!

Het was misschien wel de moeilijkste beslissing en zwaarste periode van mijn leven. De communicatie tussen mijn ex-partner en mij was lastig en er moest van alles geregeld worden. We hadden een koophuis dat verdeeld moest worden, de zorg voor de kinderen en de alimentatie moest geregeld worden en ik moest op zoek naar een nieuwe woning. Tegelijkertijd moest ik ook dealen met al mijn emoties. Ik had enorm veel last van een schuldgevoel richting de kinderen. Hoe kon ik er nu voor kiezen om hun leven zo op zijn kop te zetten?

Hi, ik ben Janneke Keijzers, jurist, gespecialiseerd familiemediator (MfN) en de drijvende kracht achter LINK. Ruim zeven jaar geleden heb ik ervoor gekozen weg te gaan bij de vader van mijn twee oudste kinderen (toen 3 en 5 jaar) en ik kan je vertellen; het was ‘ONE HELL OF A RIDE’. Vanuit deze ervaring weet ik dat het belangrijk is om de verschillende fases (het rouwproces) waar je doorheen gaat bij een scheiding te kennen en te herkennen. Dit kan je namelijk helpen om er samen goed uit te komen zonder gevecht met advocaten in de rechtbank.

Bij een scheiding bestaat het rouwproces gemiddeld uit vijf fasen. Dit betekent niet dat jullie tegelijk dezelfde fases doorlopen. Vaak is degene die het initiatief tot de scheiding neemt al verder in het rouwproces en is hier in zijn of haar hoofd meestal al langere tijd mee bezig. Probeer hier rekening mee te houden en geef elkaar de ruimte en de tijd om te dealen met alle emoties die bij het proces komen kijken. Doe je dit niet, dan kan het zorgen voor veel onbegrip over en weer en wordt het maken van afspraken over de scheiding een behoorlijk lastige opgave.

1. Ontkenning

Je hebt aangegeven te willen scheiden of je hebt te horen gekregen dat je partner niet meer verder met je wil. De zogenaamde scheidingsmelding en de start van het rouwproces. In de fase van ontkenning wil je hier nog niets van weten, je steekt je kop in het zand, gaat dwarsliggen of je gaat misschien wel overdreven je best doen om de relatie weer nieuw leven in te blazen.

Een fase waarin je jezelf beschermt door de waarheid niet onder ogen te zien. Het nieuws is te schokkend en verdrietig en er is tijd nodig om de boodschap langzaam te laten doordringen. Aan het einde van deze fase ga je vaak op zoek naar de oorzaak, de waarheid of de schuldige.

2. Boosheid

De volgende fase is boosheid. Een lastige fase waar je doorheen moet voordat je afspraken kunt gaan maken met elkaar. Het is een soort protest tegen de verdrietige ervaring die scheiden heet. Het brengt vaak woede met zich mee en in veel gevallen richt die woede zich op de brenger van het nieuws. In deze fase komt ook de schuldvraag om de hoek kijken en wijs je met je vinger liever naar die ander dan naar jezelf. Het is een begrijpelijk verdedigingsmiddel om de schuld buiten jezelf te zoeken. Door je druk te maken over de schuldvraag ontwijk je het gevoel van verlies en verdriet.

Het is logisch dat je boos bent, het hoort bij het helingsproces. Gelukkig gaat deze boosheid vaak weer voorbij en kom je tot inzicht dat je op deze manier weinig bereikt.

3. Onderhandelen en vechten

Als de ergste boosheid voorbij is kun je eigenlijk pas echt beginnen met het regelen van de scheiding. Er volgt een periode van onderhandelen. Hierbij vechten jullie allebei voor je eigen belangen en mogelijk ook voor die van je kind(eren). Als die belangen niet helemaal op 1 lijn liggen kan het lastig zijn om samen tot goede afspraken te komen. Belangrijk is dan om echt naar elkaar te luisteren, te erkennen en te waarderen. Alleen zo kan de lucht tussen jullie geklaard worden en kom je samen tot goede afspraken over de toekomst apart van elkaar. Begrip en waardering voor elkaar is nodig om de gemaakte afspraken een maximale slagingskans te geven! ​​​​​​​​Een mediator kan ik deze fase helpen om samen tot goede afspraken te komen.

4. Verdriet en depressie

In deze fase komt het besef dat je als liefdespartners afscheid van elkaar moet gaan nemen. De scheiding valt niet langer te ontkennen. Dat besef doet pijn en kan je ook intens verdrietig maken. Verschillende emoties wisselen elkaar af: machteloosheid, teleurstelling maar er kunnen ook gevoelens van onzekerheid en stress ontstaan. Misschien ben je nog nooit door het leven gegaan zonder partner en moet je jouw nieuwe leven weer helemaal opnieuw vormgeven. Er voltrekken zich door de scheiding nogal wat veranderingen in jouw leven. Een continue gevoel van somberheid kan je overvallen en een depressie kan zomaar de kop opsteken.

Het is belangrijk om te blijven praten over wat je voelt en schroom vooral niet om hulp in te schakelen van familie, vrienden of een professional. Je hoeft het niet allemaal alleen te doen. Probeer niet te vluchten voor het verdriet, door je bijvoorbeeld op je werk te storten, dat kan een averechts effect hebben. Geef je verdriet de ruimte, want dan zal je zien dat je sterker aan de volgende fase begint.

5. Aanvaarding

Na verloop van tijd kom je in de fase van aanvaarding. De waarheid ben je niet meer aan het bestrijden en je accepteert de verdrietige ervaring die scheiden heet. Je emoties vliegen minder heen en weer en je ziet weer lichtpunten. Je bent op het punt gekomen, waar je begint met het opbouwen van je nieuwe leven. Je bent door die zogenaamde “put” heen en pakt de draad weer op. Dit is de meest lastige fase, maar vanaf hier gaat het over het algemeen bergopwaarts!

Het zou natuurlijk heel fijn zijn als je de fases in de rouwcurve schematisch zou kunnen doorlopen. Helaas is dat niet het geval. Het hele proces is naast rationeel, vooral emotioneel. Daardoor begrijp je met je hoofd misschien echt wel dat je relatie voorbij is, maar je emoties kunnen nog een flink stuk achterlopen. Het kan dan ook zomaar zijn dat je al bij de fase van erkenning aangekomen was, maar ineens een terugslag krijgt en weer in de fase woede of verdriet belandt. Weet dan dat dit er allemaal bij hoort!